W dniach 24 – 29 czerwca 2018 roku na Zamku Krzyżackim w Nidzicy (woj. warmińsko-mazurskie) został rozegrany 60. Jubileuszowy Finał Centralny Ogólnopolskiego Turnieju Szachowego LZS o „Złotą Wieżę”. Organizatorem finału, dofinansowanego ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego, było Krajowe Zrzeszenie LZS w Warszawie i Warmińsko-Mazurskie Zrzeszenie LZS w Olsztynie, współorganizatorem LZS CKTiS Biskupiec i Starostwo Powiatowe w Nidzicy. Sponsorem Turnieju, fundatorem nagród rzeczowych był polski producent szachów firma SUNRISE CHESS&GAMES. Turniej odbył się pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego Gustawa Marka Brzezina. W zawodach wystartowało 15 drużyn z 12 województw, ogółem 70 uczestników. Finał rozegrano systemem szwajcarskim na dystansie 9 rund. Turniej był zgłoszony do klasyfikacji rankingowej FIDE, a sędziowali go Paweł Orłowski i Mirosław Orłowski.
Szósty tytuł w historii swoich startów w „Złotej Wieży” wywalczyła drużyna w woj. podkarpackiego – LKSz GCKiP Czarna I. Drugie miejsce zajął LZS Victoria Chróścice, a trzecie LKS Zarzewie Prudnik (obie woj. opolskie).
Jaki to był turniej – Biorąc pod uwagę, że jubileuszowy, to skromny. Ambitne zamierzenia programowe „legły w gruzach” jak to często bywa z powodów finansowych.
Jak już pisaliśmy w turnieju startowało 15 drużyn z 12 województw – trzy województw wystawiły 2 drużyny: podkarpackie, opolskie i świętokrzyskie. W turnieju startowało 66 zawodników (16 kobiet), z których 60 miało ranking FIDE. Średni ranking to 1808, a średnia wieku uczestników to nieco ponad 26 lat. Już od wielu lat można zaobserwować, że w naszym turnieju startuje coraz więcej dzieci i młodzieży.
Drużyny, które stanęły na podium, przystępując do turnieju miały najwyższy ranking – LKSz GCKiP Czarna I – 2200, LKS Zarzewie Prudnik – 2073 i LZS Victoria Chróścice – 2010.
Pierwsza drużyna z Czarnej zwyciężyła bezapelacyjnie, wygrała wszystkie mecze i zdobyła 18 punktów. Była to jedna z trzech najmłodszych drużyn w turnieju – średnia wieku to 15 lat (II drużyna z Czarnej, która zajęła IV miejsce również miała średnią 15 lat, podobnie jak zawodnicy reprezentujący MUKS Stoczek 45 Białystok – 12 miejsce). W drużynie zwycięzców grali 13-letnia Martyna Wikar, 15-letni mistrz FIDE Mieszko Miś, brązowy medalista MP do lat 16 (2018) i dwóch 16-latków – mistrz FIDE Miłosz Szpar i mistrz krajowy Antoni Kozak. O „Srebrną Wieżę” do końca walczyły 3 drużyny – LKSz GCKiP Czarna II, LZS Victoria Chróścice i LKS Zarzewie Prudnik. Zwycięsko z tej walki wyszli zawodnicy z Chróścic, którzy zanotowali na swoim koncie 6 zwycięstw, 2 porażki i jeden remis. O podziale miejsc 3-4 zadecydowały mecze obydwu drużyn w dwóch ostatnich rundach, kiedy to obie zremisowały z LKS Chrobry Gniezno. Jako ciekawostkę warto podać, że w drużynie z Prudnika grał 17-letni Mateusz Tustanowski, kontynuujący tradycje swojego ojca, mistrza krajowego Roberta Tustanowskiego, który grywał w naszym turnieju przez wiele lat, ale nigdy nie stanął na podium.
Indywidualnie na I szachownicy najlepszy był Andrzej Krzywda z LZS Victoria Chróścice, na II „ Miłosz Szpar LKSz GCKiP Czarna I, na III – jego kolega klubowy Antoni Kozak, a na IV Zuzanna Szeląg – LKS Chrobry Gniezno.
A teraz o nagrodach. Zawodnicy trzech najlepszych drużyn otrzymali medale oraz nagrody rzeczowe „bierki szachowe drewniane oraz szachownice drewniane intarsjowane ufundowane przez sponsora firmę SUNRISE CHESS&GAMES, sześć najlepszych drużyn otrzymało oryginalne trofea: ręcznie wykonane kafle z Kaflarni Warmińskiej z Marcinkowa i dyplomy, wszystkie drużyny dyplomy. Indywidualnie na poszczególnych szachownicach najlepsi zawodnicy otrzymali medale i książki szachowe ufundowane przez sponsora firmę SUNRISE CHESS&GAMES. Wszyscy uczestnicy otrzymali okolicznościowe medale 60-lecia Turnieju i materiały promocyjne oraz notatniki do zapisu partii i długopisy firmowe sponsora.
W uroczystościach otwarcia i zamknięcia finału uczestniczyli: Beata Bublewicz reprezentująca Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Jacek Kosmala burmistrz Nidzicy, Marek Jaczun sekretarz Warmińsko-Mazurskiego Zrzeszenia LZS w Olsztynie i Iwona Kusińska-Kania z Krajowego Zrzeszenia LZS.
W ramach programu towarzyszącego zorganizowano spotkanie z generałem dywizji ZP RP Józefem Zyskiem, wiceprezesem Zarządu Krajowego Związku Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej, który ufundował medale okolicznościowe dla najlepszej drużyny turnieju. Pan generał w 1993 roku założył w Lidzbarku Warmińskim Koło Związku Piłsudczyków RP. Jego pasją jest podtrzymywanie tradycji Piłsudczyków. Z uwagi na duże podobieństwo do jednego z twórców niepodległej Polski, potocznie nazywany jest marszałkiem Piłsudskim. W swoim domu w Rogóżu zorganizował prywatne muzeum poświęcone pamięci Marszałka Piłsudskiego. Ponadto burmistrz Nidzicy zorganizował dla uczestników turnieju nocne zwiedzanie zamku, zakończone pokazem tańca z ogniem w wykonaniu grupy artystycznej Signum.
Warto, z okazji tak okazałego jubileuszu, przypomnieć kila faktów z historii, tym bardziej, że „Złota Wieża” jest najstarszym masowym turniejem w naszym kraju i jednym z najstarszych w Europie. Pierwszy turniej odbył się w 1958 roku, rozgrywano go, tak jak 6 następnych, tylko do etapu powiatowego i nagradzano „masowość” – powiat, na którego terenie startowało najwięcej drużyn w stosunku do liczby mieszkańców – otrzymywał puchar ufundowany przez redakcję „Dziennika Ludowego”, jak dziś byśmy powiedzieli sponsora i patrona medialnego turnieju. Pomysłodawcami tego turnieju byli dziennikarze-szachiści – Romuald Frey i Michał Kierczyński, a także szachista i mistrz międzynarodowy Stefan Witkowski. Wspierał ich przez wiele lat kierownik działu sportowego „Dziennika Ludowego” Wojciech Szkiela.
W 1966 roku w Domu Chłopa w Warszawie rozegrano pierwszy Finał Centralny. Przez wiele lat w ramach „Złotej Wieży” rozgrywane były turnieje indywidualne i drużynowe, przy czym w indywidualnych uczestniczyli zawodnicy z zagranicy. W latach 60. i 70. ubiegłego wieku turniej szybko się rozwijał – w pierwszym turnieju startowało na wszystkich szczeblach prawie 7 tysięcy drużyn, w 1971 było ich już ponad 22 tysiące. W roku 1967 Polski Związek Szachowy wprowadził turniej o „Złotą Wieżę” do swojego kalendarza imprez sportowych. Śmiało można stwierdzić, że liczba uczestników turniejów o „Złotą Wieżę” w ciągu 60 lat trwania imprezy znacznie przekroczyła 2 miliony osób. Oczywiście dotyczy to uczestników wszystkich szczebli eliminacji.
Ogółem w finałach centralnych turnieju o „Złotą Wieżę” jak dotąd wystartowało 248 drużyny, z tym że połowa z nich więcej niż dwukrotnie. Wśród finalistów niewątpliwym rekordzistą, jeśli chodzi o obecność w końcowym etapie rozgrywek jest LKS Nadnarwianka Pułtusk – 41 razy grali w finałach, z kolei rekordzistą w ilości zdobytych tytułów jest LKS Piast Słupsk – w swoich 17 występach w finałach zdobył 15 „Złotych Wież”.
W ciągu 60 lat rozgrywania turniejów uczestniczyło w nim wielu szachistów z najwyższymi tytułami (65 osób). Wśród kobiet były to – 4 arcymistrzynie, 6 mistrzyń międzynarodowych i 7 mistrzyń, wśród mężczyzn – 7 arcymistrzów, 19 mistrzów międzynarodowych i 22 mistrzów. Oczywiście nie wszyscy grając w turniejach, mieli już te tytuły, czasami występując w „Złotej Wieży” byli u progu swojej kariery szachowej, a czasami był to okres po ich wielkich sukcesach.
Charakterystycznym elementem naszego turnieju były organizowane niegdyś przez kilkadziesiąt lat pokazy „żywych szachów” – po raz pierwszy widowisko takie odbyło się w 1967 roku, przez wiele lat przygotowywał je Stefan Witkowski. I jeszcze jedna ważna data w historii turnieju – w 1967 roku finał centralny odbył się na Zamku w Malborku, co rozpoczęło tradycję rozgrywania turnieju w najważniejszych polskich obiektach zabytkowych, a rok później patronat nad turniejem objęło Ministerstwo Kultury i Sztuki. Nasi finaliści grali w tak wspaniałych obiektach jak: Pałac w Wilanowie, zamki w Książu, Kętrzynie, Łańcucie, Płocku Szczecinie, Uniejowie czy Lublinie.
Cieszy więc, że jubileuszowy turniej odbył się ponowie w zamku – tym razem w Nidzicy.
Szanowni czytelnicy, szachiści i sędziowie, wasz kolega Jan Siekaniec, przygotowuje do druku książkę „60 lat Złotej Wieży” zwracamy się więc do Was z ogromną prośbą – przysyłajcie swoje wspomnienia, a przede wszystkim stare zdjęcia. Brakuje nam dokumentacji fotograficznej, gdyż przepadły nasze archiwa, a także bogate zbiory śp. Marii Moldenhawer-Frey. Liczymy bardzo na Waszą pomoc. Kontakt do Iwony Kani.