Małopolskie Zrzeszenie LZS w Krakowie
Kontakt:
ul. Batorego 2/19 II p.
31-135 Kraków
tel./fax 12 633 05 60, tel. 12 633 02 50
e-mail: mzlzs@onet.pl, jacek.kucybala@tlen.pl
Władze Małopolskiego Zrzeszenia LZS w Krakowie
Najwyższą władzą jest Wojewódzki Zjazd Delegatów, który odbywa się co 4 lata. Wybiera on przewodniczącego, Radę Wojewódzką oraz Komisję Rewizyjną. Rada liczy 25 członków. Przewodniczącym Małopolskiego Z LZS jest Jacek Doniec. Zastępcami przewodniczącego są: Jerzy Bąk i Jacek Kucybała, funkcję sekretarza pełni Adam Bień, a skarbnika Czesław Sadko.
Historia LZS w Małopolsce (początki)
W sierpniu 1945 roku Krakowski Tygodnik Sportowy pisał, że: Sprawa wprowadzenia sportu na wsi jest sprawą palącą, zdaniem naszym należałoby zacząć od łagodniej i stopniowej propagandy, gdyż w ogóle usportowienie wsi musi przejść drogę łagodniej ewolucji. Ważnym jest, aby do pracy sportowej na wsi wciągnąć ludzi znających teren i jego możliwości – słowem – ludzi wsi. Należy nadmienić, że problem kultury fizycznej, w tym sportu na wsi krakowskiej był mało znany i niedoceniany. Jak pisze w roczniku nr 9 Ludowego Towarzystwa Naukowego Mieczysław Nowakowski na wsi krakowskiej w latach 1919-39 doliczono się zaledwie 17 klubów sportowych, które nie prowadziły systematycznej działalności. Po zakończeniu II wojny światowej, kilka osób na czele z Janem Krejczą, znakomitym organizatorem, zaczęło tworzyć ruch sportowy na wsi. Jednak szło to dość opornie, bo mimo rezolucji Samopomocy Chłopskiej popierającej rozwój różnych form aktywności fizycznej na wsi, wiele osób z jego kierownictwa prezentowało pogląd, że uprawianie sportu, to odciąganie młodzieży od pracy i jest to prowadzenie zupełnie niepotrzebnej aktywności. Mimo tego ludowe zespoły sportowe powstawały, zakładali je nieliczni nauczyciel oraz wracający z wojny żołnierze. W 1947 roku powstała Wojewódzka Rada Sportu Wiejskiego na czele z Janem Krejczą. Największym problemem przy uprawianiu sportu na wsi krakowskiej był brak miejsc na boiska – przy dużym rozdrobnieniu ziemi trudno znaleźć było nawet skrawek wolnego gruntu. Ziemia była w cenie, zwłaszcza na północy województwa. Był tylko duży zapał i chęć do pracy. 6 maja 1952 roku powołano Radę Wojewódzką Zrzeszenia LZS, jej pierwszym przewodniczącym został Stanisław Nowosielski.
Po powołaniu Rady Wojewódzkiej i rad powiatowych praca organizacyjna „ruszyła z kopyta”. Zaczęto budować bazę sportową i szkolić działaczy – tylko w 1952 roku w Swoszowicach przeszkolono ich ponad 300. Powoli do organizacji sportu na wsi włączali się nauczyciele i dyrektorzy szkół rolniczych i ekonomicznych. Mimo trudnych warunków na wsi krakowskiej rozwijał się sport, i to wyczynowy. Wielu zawodników wychowanych w naszych klubach uczestniczyło w ME i MŚ, a także na igrzyskach olimpijskich. Z LZS-ów wywodzi się wielu świetnych piłkarzy: Marian Kozerski, Kazimierz Kmiecik, Adam Nawałka, Stanisław Sobczyński, Tadeusz Błachno, Paweł Skrzypek, Ryszard Błachut i wielu innych. W krakowskim Zrzeszeniu pracowało i pracuje wielu znakomitych trenerów i instruktorów, do nich należą m.in.: Józef Borgosz, Aleksander Jabłoński, Zbigniew Klęk, Irena Bubula, Agata Bulwa, Stanisław Trebunia.
Choć brakowało ziemi to w pierwszych latach działalności powstało wiele boisk i obiektów sportowych – inicjatorami ich powstania byli działacze LZS: Władysław Kacąb, Edward Gigoń, Władysław Chrapkiewicz, Karol Koziarowski, Zdzisław Adamus, Alojzy Szczęśniak, Adam Babs, Marian Kiełbik. Powstały one m.in.: w Mikołajowicach, Juszczynie, Swoszowicach, Czernichowie, Bydlinie, Zawadzie, Tarnawie Dolnej, Niedźwiedziu, i często po remontach służą mieszkańcom do dzisiaj.
I jeszcze kilka słów o turystyce. Rozwijała się ona pod koniec lat 50-tych XX w. dość dynamicznie. Sprzyjała temu uchwała Rady Ministrów z 1958 roku zezwalająca organizacjom sportowym na prowadzenie działalności gospodarczej. Rada Wojewódzka LZS szybko wystąpiła o przyznanie terenu pod budowę bazy noclegowej w Krakowie. Po uzyskaniu zgody zaczęto budowę campingu przy ul. Piastowskiej – właściwie budowali bazę pracownicy RW LZS, którzy po pracy szli na plac budowy i zostawali tam do późnych godzin wieczornych. Wybudowano camping na 288 miejsc. W Krynicy powstał ośrodek ze stołówką, domkami campingowymi, basenem i polem namiotowym na 100 miejsc. Kolejne ośrodki to Tęgoborze (150 miejsc), stacja turystyczna Niepołomnice (50 miejsc), Zabierzów (100 miejsc) i Ośrodek Szkoleniowy w Pyzówce (80 miejsc). W lutym 1959 roku wszystkie ośrodki w kraju przejął Zarząd Działalności Gospodarczej RG LZS, po jego likwidacji w 1964 roku wróciły one do utworzonego przy RW LZS w Krakowie Biura Ośrodków I Obsługi Turystycznej, ale i tak później większość z nich trafiła do biura turystycznego „Gromada”. Rezygnując z bazy turystycznej zrezygnowano także w Zrzeszeniu z rozwoju turystyki.
Kolejnymi przewodniczącymi Zrzeszenia byli: Jan Kowalczyk, Feliks Białkowski, Edward Strzeboński, Antoni Durak (przez 25 lat), Czesław Stańdo, Mieczysław Nowakowski, Adam Krawczyk i Jacek Doniec.
Dane statystyczne
Obecnie do małopolskiego Zrzeszenia należy około 13,5 tysiąca osób (zrzeszonych w 439 jednostkach organizacyjnych (w tym 415 to kluby, UKS i ULKS), ponad 9 tysięcy nie przekroczyło 18 roku życia. Co roku organizuje ponad 7400 imprez sportowych i turystycznych, w których uczestniczyły ok. 375 tysięcy osób.
Do wiodących dyscyplin sportu w małopolskiej organizacji należą: piłka nożna, lekkoatletyka, kolarstwo, narciarstwo, łucznictwo.
Najlepsze kluby:
WLKS Krakus Kraków
LKS Poroniec Poronin
MKS Pogoń Proszowice
UKS Sokół Kęty
UKS Spływ Sromowce Wyżne
LKS Witów Mszana Górna
LZS Macierz Lipnica Murowana
UKS Czarny Koń Olkusz
ULKS Fajfer 2001 Łapanów
UKS Victoria Gaj
Najbardziej znani zawodnicy z Małopolski startujący w barwach LZS lub jego wychowankowie:
Kamil Stoch – w latach 1995-2010 był zawodnikiem LKS Ząb i LKS Poroniec Poronin, obok Adama Małysza (też LZS) najlepszy w ostatnich latach skoczek narciarski, podwójny złoty medalista olimpijski z Soczi (2014), indywidualny mistrz świata (20130 i dwukrotny brązowy medalista w drużynie (2013 i 2015). 6 razy startował w mistrzostwach świata. Najlepszy sportowiec 2014 roku w Polsce. W ramach PŚ zwyciężył w 15 konkursach i 32 razy stawał na podium.
Agata Bulwa – łuczniczka LKS Dąbrovia Dąbrowa, zdobywczyni srebrnego i brązowego medalu halowych MŚ oraz mistrzyni Europy w hali.
Siostry Józefa, Władysława, Zofia Majerczyk – LKS Poroniec Poronin, królowe polskich nart w latach 60 i 70-tych, biegały na różnych dystansach a rodzinna sztafeta kompletowała tytuły mistrzyń Polski. Władysława była dwukrotną olimpijką (Innsbruck 1964 i Sapporo 1972), Józefa była w Sapporo. Ich siostra Ludwika (matka Jagny Marczułajtis) zdobyła 13 tytułów mistrzyni Polski w narciarstwie alpejskim.
Tomasz Marczyński – kolarz szosowy, wychowanek WLKS Krakus Swoszowice, później jeździł w Pacificu Toruń, od 2006 roku zawodowiec, obecny klub Lotto Soudal, trzykrotny mistrz Polski w wyścigu ze startu wspólnego, w 2015 roku mistrz kraju w jeździe na czas.
Rafał Majka – kolarz szosowy, wychowanek klubu WLKS Krakus Kraków, brązowy medalista olimpijski w wyścigu ze startu wspólnego (2016). 19 lipca 2014 jako drugi Polak w historii wygrał etap Tour de France, cztery dni później, podczas 17. etapu, powtórzył to osiągnięcie. 24 lipca, jako pierwszy polski kolarz w historii, zapewnił sobie wygraną w klasyfikacji górskiej Tour de France 2014. Jednocześnie jest to pierwsze zwycięstwo polskiego kolarza w jakiejkolwiek klasyfikacji Tour de France w historii. Od 2017 roku będzie kolarzem nowej grupy zawodowej grupy Bora-Hansgrohe.
Katarzyna Bachleda-Curuś (czterokrotna olimpijka 2002, 2006, 2010, 2014), Luiza Złotowska (obecnie zawodniczka UKS „Sparta” Grodzisk Mazowiecki), Konrad Niedźwiedzki (wielokrotny medalista MP, trzykrotny olimpijczyk 2006, 2010 i 2014), Jan Szymański ( obecnie AZS AWF Poznań) – wszyscy to obecni lub byli łyżwiarze szybcy z LKS Poroniec Poronin. Panie mają na swoim koncie brązowy (2010) i srebrny (2014) medal olimpijski w drużynie oraz srebrny w MŚ (2013), panowie zdobyli brąz w drużynie na MŚ (2013) i brązowy medal na IO w Soczi.
Szymon Kulka – lekkoatleta UKS Lipinki, długodystansowiec, brąz na ME juniorów na 10 km i złoto na ME juniorów w biegach przełajowych.
Karina Lipiarska-Pałka – łuczniczka Grota Zabierzów. Największy sukces indywidualny to 4 miejsce na MŚ w 2009 roku. W 2016 roku zdobyła srebrny medal na MŚ w drużynie. Olimpijka z Rio de Janeiro.