W kolejne dwa dni Bloku Sportowego na Europejskim Kongresie Odnowy i Rozwoju Wsi były nie mniej intensywne niż pierwszy dzień. Uczestnicy mogli wysłuchać znowu wielu interesujących debat i dyskusji. Przypominamy, że Kongres ten to największe wydarzenie organizowane w ramach Polskiej Prezydencji w Unii Europejskiej, która kończy się 30 czerwca.
Drugi dzień – 9 maja
Drugi dzień rozpoczął się od wystąpienia Jakuba Kalinowskiego, prezesa Fundacji V4 Sport, z którą od kilku lat współpracujemy. Tematem były innowacyjne rozwiązania w promowaniu aktywności fizycznej dzieci i młodzieży w UE. Prelegent przypomniał fakt, że każde dziecko powinno ruszać się 60 minut dziennie. Jednak daleko nam do tego ideału. Dlatego fundacja stara się przeciwdziałać problemowi m.in. poprzez realizację swoich projektów takich jak Ruchowy Plan Lekcji czy Integracyjny WF, zachęca dzieci do uprawiania sportu poprzez zabawę i edukację. Mówca podkreślał, że ważną rolę w pobudzeniu aktywności ruchowej u dzieci powinna pełnić szkoła, dlatego programy fundacji skierowane są do szkół oraz nauczycieli, którzy wdrażają sport w życiu codziennym dzieci.
Ponieważ ten dzień na całym Kongresie poświęcony był Europie, nie mogło zabraknąć w naszym bloku elementu współpracy międzynarodowej. Krzysztof Piasek, wiceprezes KZ LZS przedstawił zebranym zakres współpracy Krajowego Zrzeszenia LZS z niemieckim DSJ. Umowę partnerską podpisano w 2022 roku. Niemiecki Związek Sportu Młodzieżowego (Deutsche Sportjugend „DSj”) to organizacja młodzieżowa działającą w ramach Niemieckiej Federacji Sportów Olimpijskich. Pośrednikiem w tej współpracy jest Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży. W 2024 roku KZ LZS uzyskało status Jednostki Centralnej Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży, dzięki czemu kluby Zrzeszenia LZS otrzymają wsparcie merytoryczne przy realizacji projektów dofinansowywanych ze środków PNWM.
„Ruch, tradycja, turystyka – sportowe dziedzictwo wsi jako potencjał turystyczny” to pierwszy panel dyskusyjny tego dnia. Podczas debaty, którą prowadził red. Krzysztof Ratajczak podkreślono jak wielki jest potencjał turystyki na wsi, poruszono najważniejsze zagadnienia i problemy dot. rozwoju turystyki wiejskiej, łączenia turystki ze sportem, a przede wszystkim ułatwienia dotarcia do miejsc turystycznych, przede wszystkim dobrego ich oznakowanie i promocji. W dyskusji udział wzięli: dr hab. Małgorzata Bronikowska, AWF Poznań, Elżbieta Wyrwicz, Departament Turystyki MSiT Przemysław Saltarski, dyrektor Departamentu Oświaty i Polityki Społecznej MRiRW, Tomasz Borkowski, Grabów (woj. łódzkie) – stolica palanta, dr Rafał Szubert, AWF Wrocław i Wielkopolskie Zrzeszenie LZS, Bartosz Bieliński, wiceprezes Zarządu PZMot, prezes Automobilklubu Wielkopolska oraz Andrzej Kaleniewicz, Departament Sportu i Turystyki UMWW, który poinformował o nawiązaniu współpracy z firmą zajmującą się systemem nawigacyjnym dla kierowców „Yanosik”, będzie on informowała na trasie przejazdu o miejscach/obiektach turystycznych na terenie Wielkopolski.
Kolejna debata miała odpowiedzieć na pytanie: Czy wieś to dobre miejsce kształtowania wybitnych sportowców? Odpowiedź uczestników brzmiała jednoznacznie – zdecydowanie tak! A powiedzieli to nasi znakomici olimpijczycy: Natalia Madaj-Smolińska, mistrzyni olimpijska w wioślarstwie z Rio de Janediro, Piotr Stępień, srebrny medalista olimpijski w zapasach, Monika Michalik, brązowa medalistka olimpijska w zapasach, Zbigniew Rachwalaski, olimpijczyk w hokeju na trawie z Moskwy 1980 oraz Bartosz Bieliński, wiceprezes Zarządu PZMot, prezes Automobilklub Wielkopolska oraz Marcin Drajer, trener piłki nożnej, były zawodnik Lecha Poznań.
Moderatorem następnej debaty, podczas której dyskutowano o międzynarodowych programach dla sportu była red. Beata Oryl–Stroińska, a uczestniczyli w niej Alina Prochasek, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Piotr Klecha, dyrektor Ośrodka Sportu w Luzinie oraz prezes Pomorskiego Zrzeszenia LZS oraz Marcin Kaszubowski, prezes Klubu Sportowego Beniaminek Starogard Gdański. W przestrzeni unijnej jest wiele programów, z których mogą skorzystać organizacje sportowe, w tym kluby. Niestety polscy przedstawiciele wciąż niechętnie biorą udział w różnego rodzaju konkursach ofert, nie wykorzystują także możliwości nawiązania kontaktów z partnerami zagranicznymi. Cała trójka dyskutantów ma w tej mierze spore doświadczenie, opowiadała więc jak oni to robią i zachęcała do większego zaangażowania, jak mówił Marcin Kaszubowski – to nie boli, i nie jest wcale takie trudne.
Ostatnia debata tego dnia poświęcona była rozwiązaniom systemowym w sporcie i jego upowszechnianiu, infrastrukturze oraz aktywności fizycznej jako elementowi integracji społecznej. Moderatorem była znowu red. Beata Oryl–Stroińska, a udział w debacie wzięli: Adam Wysocki, DSiT UMWW w Poznaniu, Janusz Samel, Centralny Ośrodek Sportu, dr Konrad Burdyka, i Tadeusz Wojciechowski, wójt gminy Sławno. Wszyscy dyskutanci zgodzili się, że bez poprawy infrastruktury sportowej trudno mówić o rozwoju klubów sportowych, pracy z dziećmi i młodzieżą czy integracji społecznej. Sport musi mieć swój „dom”, bezpieczny i dostępny dla wszystkich. Podkreślali, że rozwój sportu na wsi wymaga nie tylko pasji i zaangażowania społeczników, ale przede wszystkim stabilnego wsparcia systemowego i finansowego – w tym rozwiązań dopasowanych do realiów mniejszych gmin, których budżety są ograniczone – z tego powodu wójtowie „inwestycje” w sport często stawiają na ostatnim miejscu.
Trzeci dzień – 10 maja
Pierwsza debata tego dnia dotyczyła „Aktywizacji sportowej dzieci i młodzieży z terenów wiejskich i małych miast”. Moderatorem dyskusji był Mikołaj Madej, a wzięli w niej udział: Zuzanna Mazur, AWF Warszawa, Marek Mazur, I wicewojewoda łódzki i prezes WZ LZS w Łodzi, dr Konrad Burdyka oraz Antoni Obrycki, prezes KS Sobieski Poznań. Dr Zuzanna Mazur przypomniała, że „sprawne ciało to sprawny umysł”, a dzieci bardziej aktywne fizycznie osiągają lepsze wyniki w nauce i dodała, że uprawianie sportu może poprawić pamięć aż o 23%! Jej zdaniem kluczową rolę w aktywizacji sportowej odgrywa nauczyciel WF, który powinien być liderem i inspiracją – to szkoła kształtuje nawyki i daje bazę do dalszego rozwoju. Marek Mazur wskazał na potrzebę wprowadzania nowych, atrakcyjnych form aktywności i organizowania festynów międzypokoleniowych, które angażują całe lokalne społeczności – z kanapy musi wstać cała rodzina. Dr Konrad Burdyka zwrócił uwagę na bardzo niskie zainteresowanie młodzieży wolontariatem. Wskazał, że trzeba promować pracę społeczną, która przestała być ceniona i pokazywać pozytywne wzorce. Antoni Obrycki stwierdził, że: predyspozycje sportowe nie są przypisane do kodu pocztowego – klub chętnie zaprasza zawodników z innych miejscowości i klubów, wspierając rozwój talentów niezależnie od miejsca zamieszkania.
W kolejnym panelu, który nosił tytuł „Jak skutecznie wyszukiwać młode talenty na terenach wiejskich”, dyskutowano jak wyławiać talenty sportowe w małych środowiskach, o aktywności fizycznej w szkołach i w rodzinie. Panel prowadził Mikołaj Madej, a uczestniczyli w nim dr Jarosław Janik, Prezes AZS Poznań, Marcin Drajer, trener piłki nożnej, były zawodnik Lecha Poznań i Antoni Obrycki, prezes KS Sobieski Poznań. Eksperci zgodnie stwierdzili, że rozwój motoryczny dzieci od najmłodszych lat powinien być wszechstronny i oparty na zabawie. Sport ma przyciągać i zachęcać, a nie wywoływać presję. Zbyt wczesne wprowadzanie specjalistycznych treningów oraz nacisk na wyniki może prowadzić do wypalenia sportowego już u dzieci w wieku 11–13 lat. Dlatego kluczową rolę odgrywają trenerzy, którzy poprzez gry i zabawy ruchowe powinni budować u dzieci pozytywne skojarzenia z aktywnością fizyczną i wspierać ich ogólny rozwój. Co do pytania postawionego w tytule panelu chyba najtrafniej odpowiedział na nie Antoni Obrycki, który stwierdził: Nie szukajmy talentów ale dajmy się dzieciom rozwijać, bursztyny muszą same dojrzeć.
W tym dniu ponownie mogliśmy spotkać się i wysłuchać opowieści o drodze do sukcesu sportowców z pierwszych stron gazet. W spotkaniu mistrzów udział wzięli: Anna Szafraniec, złota medalistka mistrzostw świata w kolarstwie, Monika Michalik, – zapaśniczka, medalistka olimpijska oraz medalista olimpijski w zapasach Piotr Stępień. Wszyscy przyznali, że ich droga na szczyt była kręta, że mieli chwile zwątpienia, że sport to nie tylko sukcesy – to też rozczarowania, czasami porażki, a najgorszy jest moment, kiedy mówisz pas i schodzisz z areny sportowej.
Przedostatni panel dyskusyjny tych trzydniowych obrad nosił tytuł „Skuteczna współpraca między organizacjami pozarządowymi z władzami lokalnych samorządów (województwo, powiat, gmina)w zakresie upowszechniania i uprawiania sportu”. W dyskusji udział wzięli: Mieczysław Kazimierz Baszko, prezes Krajowego Zrzeszenia LZS, Krzysztof Burdyka, prezes Fundacja Wespół, Józefina Król-Nowińska, naczelnik w Departamencie Oświaty i Polityki Społecznej Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Dariusz Abramuk, Szkolny Związek Sportowy. Wszyscy uczestnicy podkreślali, że we współpracy organizacji pozarządowych z władzami lokalnych samorządów kluczowe znaczenie ma partnerstwo opartego na zaufaniu, przejrzystości procedur i wspólnych celach. Zwrócono uwagę na potrzebę zawierania umów wieloletnich, które zapewniają ciągłość działania – sport nie lubi przerw ani przestojów, nie da się planować działalności sportowej z dnia na dzień. Finanse są istotne, ale równie ważne jest nieodpłatnego udostępniania obiektów sportowych, dzięki czemu możliwa jest realizacja zadań w zakresie kultury fizycznej i sportu. Apelowali o wcześniejsze ogłaszania konkursów ofert i uproszczenie wciąż zbyt skomplikowanych procedur.
Ostatnim akcentem Bloku Sportowego była dyskusja o sporcie osób niepełnosprawnych, jej bohaterem był Michał Kotkowski, paraolimpijczyk z Tokio i Paryża, lekkoatleta specjalizujący się w biegach krótkich, brązowy medalista mistrzostw świata, dwukrotny mistrz Europy. Michał urodził się z dziecięcym porażeniem mózgowym objawiającym się niedowładem prawej strony ciała. Po tej diagnozie rodzice szybko rozpoczęli jego rehabilitację poprzez pływanie. W wieku 13 lat zaczął trenować pływanie przez pięć lat, po czym w 2016 roku, z pomocą Andrzeja Wróbla, zajął się bieganiem. W panelu „Sport bez barier – jak przezwyciężać przeciwności losu” udział wzięli również dr Bartosz Prabucki, AWF Poznań, Andrzej Wróbel, trener paraolimpijczyków, Marta Dalecka, AZS Warszawa oraz senator Wojciech Ziemniak. W dzisiejszych czasach coraz więcej osób z niepełnosprawnościami angażuje się w różnorodne formy aktywności fizycznej i mają coraz szersze możliwości, aby w pełni korzystać z życia, ale są i cienie w uprawianiu przez nich sportu. Często to rodzice budujący klosz wokół swego dziecka powodują, że dzieci staja się niepełnosprawne społecznie. Równie często uczniowie z niepełnosprawnościami są zniechęcani do udziału w WF. A to właśnie „wychowanie” fizyczne pomaga w nauce samodzielności i równocześnie w nawiązywaniu relacji społecznych z rówieśnikami. Dyskutanci podkreślali, że nie wolno mylić aktywności fizycznej niepełnosprawnego z jego rehabilitacją. Stwierdzili również, że sytuacja niepełnosprawnych zamieszkałych na wsi na pewno jest cięższa, niż tych mieszkających w dużych miastach. Jest wiele obszarów, do których nie mają oni dostępu – wykluczenie społecznie i komunikacyjne.
Podsumowując Blok Sportowy prezes Krajowego Zrzeszenia LZS Mieczysław Kazimierz Baszko powiedział: To były intensywne trzy dni. Mam nadzieję, że wnioski wypracowane w trakcie naszego spotkania, przyczynią się do lepszego zrozumienia problemu, jakim jest konieczność pracy nad systemowymi rozwiązaniami w zakresie rozwoju i upowszechniania sportu na terenach wiejskich.
Źródło: Facebook Wielkopolskiego Zrzeszenia LZS i Wojewódzkiego Zrzeszenia LZS w Łodzi